Samolot drużyny New England Patriots dostarczył do Salwadoru 500 000 wyprodukowanych w Chinach szczepionek przeciwko COVID-19, nieświadomie wciągając się w zaciętą geopolityczną walkę o wpływy w Ameryce Łacińskiej.
Wczesnym rankiem w środę, tuż po północy, najwyższy rangą dyplomata Chin w tym małym państwie Ameryki Środkowej powitał „samolot patrolowy” lądujący w San Salvador.
Gdy na Boeingu 767 pojawiły się czerwone, białe i niebieskie emblematy sześciokrotnych mistrzów Super Bowl, ładownia otworzyła się, aby wyładować gigantyczną skrzynię z chińskimi znakami. Ambasador Ou Jianhong powiedział, że Chiny „zawsze będą przyjacielem i partnerem Salwadoru”.
Jej komentarze były mało subtelną krytyką administracji Bidena, która w ostatnich tygodniach ostro skrytykowała prezydenta Nayiba Bukele za usunięcie kilku sędziów pokoju Sądu Najwyższego i czołowego prokuratora, i ostrzega, że podważa to demokrację w Salwadorze.
Bukele nie wstydził się wykorzystywać rozwijającej się współpracy z Chinami, by uzyskać ustępstwa od Stanów Zjednoczonych. W kilku postach w mediach społecznościowych chwalił się dostawą szczepionki — czwartą dostawą z Pekinu dla Salwadoru od początku pandemii. Do tej pory kraj otrzymał 2,1 miliona dawek szczepionki z Chin, ale ani jednej od swojego tradycyjnego sojusznika i największego partnera handlowego, ani ze Stanów Zjednoczonych, gdzie mieszka ponad 2 miliony salwadorskich imigrantów.
„Naprzód, Pats” – napisał Bukele w czwartek na Twitterze, publikując uśmiechniętą buźkę z emotikonką okularów przeciwsłonecznych – chociaż sam zespół nie miał wiele wspólnego z lotem, który został zorganizowany przez firmę dzierżawiącą samoloty, gdy zespół z nich nie korzysta.
W całej Ameryce Łacińskiej Chiny znalazły podatny grunt dla tzw. dyplomacji szczepionkowej, której celem jest odwrócenie trwającej od dziesięcioleci dominacji Stanów Zjednoczonych. Region ten jest najbardziej dotknięty wirusem na świecie, a osiem krajów znajduje się w pierwszej dziesiątce krajów o największej liczbie zgonów na mieszkańca, zgodnie z danymi serwisu badawczego Our World in Data. Jednocześnie głęboka recesja zniszczyła ponad dekadę wzrostu gospodarczego, a rządy w wielu krajach zmagają się z narastającą presją, a nawet gwałtownymi protestami wyborców rozgniewanych niemożnością opanowania rosnącej liczby zakażeń.
W tym tygodniu Komisja ds. Przeglądu Gospodarczego i Bezpieczeństwa USA-Chiny, która doradza Kongresowi w sprawie wpływu wzrostu potęgi Chin na bezpieczeństwo narodowe, ostrzegła, że Stany Zjednoczone muszą zacząć dostarczać do regionu własne szczepionki, w przeciwnym razie ryzykują utratą wsparcia wieloletnich sojuszników.
„Chińczycy zamieniają każdą przesyłkę na płytę lotniska w zdjęcie” – powiedział w czwartek panelowi Evan Ellis, ekspert ds. stosunków chińsko-łacińskich w Instytucie Studiów Strategicznych Akademii Wojennej Armii Stanów Zjednoczonych. „Prezydent wyszedł i powiedział: Na pudełku jest chińska flaga. Niestety, Chińczycy radzą sobie lepiej z marketingiem”.
Rzecznik Patriots, Stacey James, powiedział, że zespół nie odegrał bezpośredniej roli w dostarczeniu szczepionki i odrzucił pomysł, że opowiada się po którejś ze stron w geopolitycznym sporze. W zeszłym roku, na początku pandemii, właściciel Patriots, Robert Kraft, zawarł umowę z Chinami, na mocy której jeden z dwóch samolotów zespołu miał przetransportować milion masek N95 z Shenzhen do Bostonu. Samolot został wyczarterowany przez linie lotnicze Eastern Airlines z siedzibą w Filadelfii, gdy zespół z niego nie korzystał, powiedział James.
„Miło jest być częścią aktywnej misji, której celem jest dostarczenie szczepionki tam, gdzie jest potrzebna” – powiedział James. „Ale to nie jest misja polityczna”.
W ramach dyplomacji szczepionkowej Chiny zobowiązały się dostarczyć około 1 miliarda dawek szczepionki do ponad 45 krajów, jak podaje Associated Press. Spośród wielu chińskich producentów szczepionek tylko czterech twierdzi, że będzie w stanie wyprodukować w tym roku co najmniej 2,6 miliarda dawek.
Amerykańscy urzędnicy ds. zdrowia nie udowodnili jeszcze skuteczności chińskiej szczepionki, a sekretarz stanu Antony Blinken skarżył się, że Chiny upolityczniają sprzedaż i darowizny szczepionek. Tymczasem zarówno Demokraci, jak i Republikanie ostro krytykowali sytuację w Chinach w zakresie praw człowieka, drapieżne praktyki handlowe i nadzór cyfrowy jako czynniki odstraszające od zacieśniania więzi.
Jednak wiele krajów rozwijających się, które mają problemy ze szczepieniem swoich obywateli, nie toleruje złych wypowiedzi na temat Chin i oskarża Stany Zjednoczone o gromadzenie coraz lepszych szczepionek produkcji zachodniej. Prezydent Joe Biden zobowiązał się w poniedziałek do rozdysponowania kolejnych 20 milionów dawek własnej szczepionki w ciągu najbliższych sześciu tygodni, zwiększając w ten sposób całkowite zaangażowanie USA za granicą do 80 milionów.
Kraj Ameryki Łacińskiej podziękował również Chinom za inwestycje w duże projekty infrastrukturalne i zakupy towarów z regionu w obliczu recesji wywołanej pandemią.
Również w tym tygodniu Kongres Salwadoru, w którym dominują sojusznicy Buklera, zatwierdził umowę o współpracy z Chinami, która przewiduje inwestycję w wysokości 400 milionów juanów (60 milionów dolarów) w budowę zakładów uzdatniania wody, stadionów, bibliotek itp. Umowa jest następstwem zerwania przez poprzedni rząd Salwadoru w 2018 r. stosunków dyplomatycznych z Tajwanem i nawiązania relacji z komunistycznym Pekinem.
„Administracja Bidena powinna zaprzestać udzielania politykom Ameryki Łacińskiej publicznych porad dotyczących Chin” – powiedział Oliver Stuenkel, profesor stosunków międzynarodowych w Fundacji Getulio Vargasa w São Paulo w Brazylii, w przemówieniu przed komisją doradczą Kongresu. „Brzmi to arogancko i nieuczciwie, biorąc pod uwagę liczne pozytywne konsekwencje gospodarcze handlu z Chinami w Ameryce Łacińskiej”.
Czas publikacji: 10 czerwca 2022 r.